ئەلداۋا ساغلاملىق تورى

تەۋسىيە ماقالىلەر

ئاۋات ماقالىلەر

ئەيدىز سەھىپىسىدىكى يېڭى ماقالىلەر

مېتادون ئەرلىكنى ئىشلىمەس ۋە تۇغماس قىلىپ قويامدۇ؟ مېتادون ئەرلىكنى ئىشلىمەس ۋە تۇغماس قىلىپ قويامدۇ؟ ئۇنداق بولمايدۇ! شۇنى بىلىش كېرەككى، 30 نەچچە يىلدىن بۇيانقى بەزى تەتقىقاتلاردىن
ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ ﺑﯘ ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﻰ ﻳﻮﻗﯩﺘﯩﺶ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﯘﺭﻣﺎﻗﺘﺎ ﭘﻮﻻﺕ ﮪﯧﯟﯗﺯﯗﻟﻼ، ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ ﻳﯘﻗﯘﻣﻠﯘﻕ ﻛﯧﺴﻪﻟﻨﯩﯔ ﺳﻪﺭﻛﻪﺭﺩﯨﺴﻰ ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻤﺎﻗﺘﺎ، ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ ﺑﯘﻣﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﯚﺯﻯ ﭘﻪﻳﺪﺍ
ئاپەت ۋە مۇھەببەت مەنبە: نۇر تورى ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯘﻳﻘﯘﺳﻰ ﻗﺎﭼﺘﻰ، ﺋﯘ ﺟﯩﺪﺩﯨﻠﻪﺷﻤﻪﻛﺘﻪ ﭘﻮﻻﺕ ﮪﯧﯟﯗﺯﯗﻟﻼ، ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﯩﺪﻩ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﺋﺎﺯﺍﭘﻠﯩﻨﯩ
ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ ۋىرۇسىدىن ﻳﯘﻗﯘﻣﻼﻧﻐﯘﭼﯩﻼﺭ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯚﻣﯜﺭ ﻛﯚﺭﻩﻟﻪﻳﺪﯗ؟ ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ ﯞﯨﺮﯗﺳﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯘﻗﯘﻣﻼﻧﻐﯘﭼﯩﻼﺭ ﺋﺎﺩﻩﺗﺘﻪ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯚﻣﯜﺭ ﻛﯚﺭﻩﻟﻪﻳﺪﯗ؟ ﺑﯩﺮ ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ ﯞﯨﺮﯗﺳﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯘﻗﯘ
بىر قېتىملىق جىنسىي مۇناسىۋەتتىن AIDS ۋىرۇسى يۇقامدۇ؟ مەنبە: نۇر تورى ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺟﯩﻨﺴﯩﻲ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﺘﯩﻦAIDSﯞﯨﺮﯗﺳﻰ ﻳﯘﻗﺎﻣﺪﯗ؟ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﮪﻪﻣﺠﯩﻨﺴﻼﺭ ﺋﺎﺳﺎﻧﻼAIDSﻛﯧﺴﯩﻠﯩﮕﻪ ﮔﯩﺮﯨﭙﺘﺎﺭ ﺑﻮﻟ
ئەيدىز ۋە ئاممىۋى ھاجەتخانىدىكى خەتلەر ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ ﯞﻩ ﮪﺎﺟﻪﺗﺨﺎﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯩﺰﺍﮪﺎﺕ: ﺑﯘ ﺗﯧﻤﯩﻨﻰ ﻳﻮﻟﻼﺷﻨﻰ ﺟﯩﻖ ﺋﻮﻳﻼﺷﺘﯩﻢ، ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﻳﻮﻟﻼﺷﻨﻰ ﻻﻳﯩﻖ ﺗﺎﭘﺘﯩﻢ، ﺩﻭﺳﺘﻼﺭﻧ
نوپۇزلۇق سادا: ئەيدىز بىمارلىرى تەجرىبە چاشقىنى ئەمەس مەنبە: شىنجاڭ ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئىلمىي جەمئىيىتى ﻣﯘﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩﻩ, ﺑﯩﺰ ﺑﻪﺵ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ ﺑﯩﻤﺎﺭﻯ ﺋﯩﺰﺩﻩﻳﻤﯩﺰ... ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺗﯧﻤﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯩ
نېمە ئۈچۈن مېتادون بىلەن قامداپ داۋالاش قىلىنىدۇ؟ زەھەرلىك چېكىملىكلەرنىڭ زىيىنى ھەممىمىزگە مەلۇم، بۇ ئاساسلىقى ئىجتىمائىي ئامانلىق ۋە يۇقۇملۇق كېسەللىك جەھەتتىن ئىپادىلىنىدۇ. مې
مېتادون دېگەن زادى قانداق نەرسە؟ مېتادون دېگەن زادى قانداق نەرسە؟ مەلىكەم ساتتار، ئىسكەندەر جېلىل، ئايشەم نىياز قۇمۇل تارانچى مېتادون ئامبۇلاتۇرىيەسىدىن يېقىنقى ي
ئەيدىزنىڭ دەسلەپكى مەزگىلدىكى ئالامىتى نۇرغۇنلىغان ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغان كىشلەر يوشۇرۇن مەزگىلىدە ھېچقانداق ئۆزى سەزگۈدەك كېسەللىك ئەھۋالى بولمايدۇ، يەنە بىر قىسىم كىشىلەر يۇقۇملانغاندىن كېي
ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش ھەققىدە مۇپەسسەل بايان مەملىكەت ئىچىدىكى ھەرقايسى چوڭ دوختۇرخانا، سەھىيە ئالدىنى ئېلىش پونكىتلىرى، جىنسىي كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئورگانلىرىنىڭ ھەممىسى ئادەتتە ئەيدىز ۋىروسىنى تە
ئەيدىز ۋىرۇسى قانداق كۆپىيىدۇ؟ ئېممۇنتلىك T ھۈجەيرىگە(بەدەنگە ھەرقانداق ئاتىگىن كىرگەن ھامان ئالدى بىلەن ئېممۇنتلىك T ھۇجەيرە يوقىتىشقا قاتنىشىدۇ) ھۇجۇم قىلىپ، ئاستا- ئاستا يوقىتىۋېتىپ ئاندىن باش
ئەيدىزنىڭ شىنجاڭدا كەڭ تارقىلىشىدىكى سەۋەب 1. ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى، تەشۋىق تەربىيە ئاجىز، تۇنۇش يىتەرلىك بولماسلىق. نۇرغۇن كىشىلەر بۇ كىسەلنىڭ قانداق يۇل ۋە ئۇسۇللاردا تارقىلىدىغانلىقىنى، بۇ كىسەلنىڭ نىمىل
ئەيدىزنىڭ كېسەللىك جەريانى ئەيدىز كېسىلىنىڭ يوشۇرۇن مەزگىلى بىر قەدەر ئۇزۇن، بەزىلىرىنىڭ ھەتتا ئون يىلدىن يىگىرمە يىلغىچە سوزۇلۇپ كېتىشى مۇمكىن، بۇ ۋىرۇسنى ئۇزاق يىل يوشۇرۇن ئېلىپ يۈرۈش مەزگ
ئەيدىزنىڭ جۇڭگودىكى تارقىلىش ئەھۋالى جۇڭگۇدىكى ئەيدىز ۋىرۇسىدىن يۇقۇملانغۇچى ۋە كىسەل 700 مىڭ ئەتراپىدا بۇلۇپ بۇنىڭ ئىچىدە ئەيدىز كىسىلى بىلەن يۇقۇملانغىنىنى بىلمەي يۈرگىنى 440 مىڭ ئەتراپىدا ئىكەن. (سەھى
ئەيدىز كېسىلى ھەققىدە چۈشەنچە ئەيدىز بولسا ئېنگلىزچە AIDS نىڭ ئاھاڭ تەرجىمىسى بولۇپ، ئادەمنىڭ ئىممۇنىتېت سېستىمىسى ئەيدىز ۋىرۇسى تەرىپىدىن پۈتۈنلەي بۇزغۇنچىلىققا ئۇچىرىغان مەزگىلدىكى ھالىتىنى ك
ئەيدىزنىڭ دۇنيادىكى تارقىلىش ئەھۋالى 1.ئافرىقا نۇپۇسى دۇنيا نۇپۇسىنىڭ تەخمىنەن ئوندىن بىرىنى ئىگەللەيدۇ. بىراق 2003-يىلىدىكى سانلىق مەلۇماتتا ئافرىقىدىكى ئەيدىزنىڭ ئەھۋالى دۇنيانىڭ ئالدىنقى قاتارىدا بۇ
قىزلارنىڭ ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىش خەۋىپى ئوغۇللاردىن 5 ھەسسە يۇقىرى بويىغا يەتكەن قىزلارنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش خەۋپى ئوخشاش ياشتىكى ئوغۇللارغا قارىغاندا بەش ھەسسە يۇقىرى بولىدۇ. بىئولوگىيە ۋە ئىجتىمائىي تەرەپلەردىن قار
ئەيدىزنىڭ يۇقۇش يوللىرى ھەققىدە مۇپەسسەل بايان ئەيدىزنىڭ يۇقۇش يوللىرى تۆۋەندىكىدەك 1. قان ئارقىلىق يۇقىدۇ. 2. جىنسىي ئالاقە ئارقىلىق يۇقىدۇ. 3. ئانىدىن بالىغا يۇقىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە جىنسىي ئالاقە ئارقىلىق يۇقۇش ئاساسى يۇقۇش يولى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. بۇ چوڭ
قانداق قىلغاندا ئەيدىزدىن يىراق تۇرغىلى بولىدۇ؟ 1.تويدىن بۇرۇن جىنسىي مۇناسىۋەت ئۆتكۈزۈشنى چەكلەش . تويدىن بۇرۇن جىنسىي مۇناسىۋەت ھامىلدار بولۇش ، ھامىلىنى سۈنئىي چۈشۈرۈش ، جىنسىي يولى كېسەللىكلىرىنىڭ پەيدا بولۇش
ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىش خەتىرى بار ئىشلار كىشىلەرنىڭ HIV بىلەن يۇقۇملىنىش خەۋىپىنى ئاشۇرۋىتىدىغان خەۋىپ ئامىللىرى تۆۋەندىكىچە: 1. گاندۇم ئىشلەتمەي ئالدى ياكى كەينىدىن جىنسىي مۇناسىۋەت قىلىش 2. سىفلىس، پېچەك ك
نېمە ئۈچۈن قىزلار ئاسانلا ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولىدۇ ؟ 1) ياش قىزلار قۇرامىغا يەتكەن خانىملاردىن تېخىمۇ ئاسان ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولىدۇ . ئاياللارنىڭ بەدەن قۇرۇلمىسىنى ئېلىپ ئېتقاندا ، ئاياللارنىڭ بەدەن قۇرۇلمىسى
بۇ 10 خىل كىشى چوقۇم ئەيدىز تەكشۈرتۈشى كېرەك مەنبە: نۇر تورى ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ 20-ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ 80-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺩﻩﺳﻠﯩﭙﯩﺪﻩ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﺪﺍ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺑﯘ ﯞ
ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ داۋالىنىشى ۋە كۈتۈنۈشى ئۈچ ياكى ئۇنىڭدىن كۆپ خىل ۋىرۇسقا قارشى دورىلارنى بىرلەشتۈرۈپ ئىشلىتىش ئارقىلىق HIV نى ئاجىزلاشتۇرغىلى بولىدۇ. ۋىرۇسقا قارشى دورىلار HIV نى داۋالاپ ساقايتمايدۇ، ئەمما
ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئېغىز بوشلىقىدىكى ئىپادىسى ئەيدىز كېسىلى (aids)دەپمۇ ئاتىلىدۇ،بۇ كېسەللىكنى ئىنسانلارنىڭ ئېرىشمە ئىممۇنىت كەملىك ۋىرۇسى(HIV) كەلتۈرۈپ چىقارغان بولۇپ،ھەر خىل ياشتىكى كىشىلەردە قوزغىلىدۇ.ئەمما 20
ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلارنىڭ ھەممىسى ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولامدۇ؟ى ئەيدىز كېسىلىنىڭ يوشۇرۇن دەۋرى ئادەتتە بىر يىلدىن ئون يىلغىچە بولۇپ،ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغان كىشىلەرنىڭ تەخمىنەن%30ى بەش يىل ئىچىدە ئەيدىز كېسىلىگە تەرەققىي
ئەيدىزگە قانداق دىياگنوز قويۇلىدۇ؟ HIV تەكشۈرۈشى تەكشۈرۈلگۈچى قېنىدا HIV ئانتىبودىلىرى (HIV ئاقسىللىرىغا قارشى ئاقسىللار) نىڭ بار-يوقلۇقىنى تەكشۈرۈش ئارقىلىق HIV بىلەن يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى بېكىتىدۇ. ئانتى
ئەيدىز كېسىلىنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولامدۇ؟ ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولغۇچىلارنىڭ تېنىدىكى ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن تەندىكى ئىممۇنىتېتلىق ھۈجەيرىلەر بىرىكىپ ئۇزۇن مۇددەت ھايات كەچۈرىدۇ ھەم ئۈزلۈكسىز كۆپىيىدۇ.ھ
ئەيدىز بىمارلىرىنى ۋىرۇسقا قارشى ھەقسىز داۋالاش ئۆلچىمى تەڭشەلدى دۆلەتلىك سەھىيە پىلانلىق تۇغۇت كومىتېتى ئىشخانىسى يېقىندا ئەيدىز بىمارلىرىنى ۋىرۇسقا قارشى ھەقسىز داۋالاش ئۆلچىمىگە تۈزىتىش كىرگۈزۈپ، داۋالاش ئوبيېكتى ئۆلچىمىنى

زۇڭلى لى كېچياڭ ئەيدىز خىزمىتى ھەققىدە مۇھىم يوليورۇق بەردى لى كېچياڭ گوۋۇيۈەننىڭ چوڭ كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش خىزمىتى مىنىستىرلىقلار بىرلەشمە يىغىنىنىڭ 1-نۆۋەتلىك ئومۇمىي يىغىن

دوستانە ئۇلىنىشلار